شاید تمامی محصولات پتروشیمی، دارویی یا صنایع بیولوژی در مقوله کالاهای خطرناک نگنجد، اما باتری یک اسباب بازی یا نوت بوک می تواند خطرآفرین باشد. سانحه تروریستی در تونس که طی آن کامیونی شامل کالای خطرناک با بمب منفجر شد، نورافکن ها را به سمت حمل و نقل کالاهای خطرناک روشن کرده است.
به ویژه ایالات متحده آمریکا که حساسیت را در این بخش به اوج خود رسانده است. تدوین قوانین حفاظتی برای جلوگیری از سوء استفاده از حمل و نقل مواد خطرناک امروزه در محافل حمل ونقلی دنیا بحث روز است. همه معتقدند که این قوانین ۱۰۰ درصد ایمنی را محقق نمی کند.
به هرحال برای تحقق ایمنی برای استفاده ازپلمپوانواع پلمپ،پلمپ پلاستیکی،پلمپ کنتور،پلمپ بکسلیو … چه در حین ترانزیت و چه در انبارداری هزینه ها بالا می رود. بنابراین سفارش دهندگان در جستجوی پیمانکاران لجستیکی هستند که بالاترین درجه ایمنی را با قیمت قابل قبول تضمین کنند.
به این منظور ترمینال ها و مدیریت بندری خود را با شرایط جدید وفق می دهند. دولت آمریکا مرتب یادآوری می کند که فرودگاهها و بنادر به بهبود نظام های امنیتی احتیاج دارند به ویژه آن دسته که با کالاهای خطرناک سروکار دارند. و باید ازپلمپی که امنیت بالاتری دارد استفاده شود.
بحث بر سر استفاده ابزاری تروریست ها از کالاهای خطرناک به رویکرد جدیدی از مباحث امنیتی دامن زده است. زمزمه هایی که از ۱۱ سپتامبر به این طرف دامنه وسیع تری یافته است. در همین زمان کارشناسان واقع بین و شرکت های مطرح حمل و نقل دنیا از قانون گذاران می خواهند که هنگام تدوین و اجرای قوانین حفاظتی مواظب باشند تا جنبه های سودآوری حمل و نقل مواد خطرناک برای شرکت های خصوصی همواره جذابیت خود را حفظ کند. صنعت شیمی به خودی خود ارتباط مستقیمی با امنیت دارد در عین حال که به هیچ وجه نمی توان سهم و نقش این محصولات را در تجارت جهانی نادیده گرفت.
تروریسم بین المللی تهدیدی برای حرکت روان کالاها در زنجیره لجستیکی است. به اندازه کافی دلایل محکمی در پس این موضوع وجود دارد که اقدامات متقابل را توجیه پذیر کند. بااین وجود به سختی می توان پذیرفت که تروریسم تنها با عملیات واکنشی سر و کار داشته باشد. نکته اینجاست که تروریسم موضوع جدیدی نیست. کارشناسان معتقدند که لازم نیست قوانین گسترده برای آن تدوین کرد تا اینکه ببینیم چکار داریم می کنیم. تاکنون اقدامات تروریستی در شبکه حمل ونقل کالا چندان به چشم نیامده است اما اگر سرعت زنجیره لجستیک کالا کم شود، آن وقت بن لادن برنده ماجرا خواهد بود.
زیرا هر عملی که منجر به کاهش سرعت حمل و نقل شود، زیان های هنگفت مالی درپی خواهد داشت.
هم اکنون واردات به آمریکا ۳ تا ۴ روز بیشتر از گذشته زمان می برد و شرکت های حمل و نقل این وحشت را دارند که این زمان بیشتر هم بشود. شرکت های حمل و نقل و صنعت لجستیک برای سال ۲۰۰۵ انتظار داشتند که از هزینه های آموزش و امنیتی که توسط نیروی انسانی بیشتر محقق شود کاسته شود. با این وجود برنامه های امنیتی جدیدی خلق و بکار گرفته شده است. در همین زمان سازمان ملل نیز قوانین جدیدی را که با نام “کتاب نارنجی” شناخته می شود برای تدابیر بیشتر امنیتی تدوین کرده است که این قوانین سخت گیرانه جز اینکه هزینه های حمل و نقل را بالا ببرد و سرعت انتقال کالا را کاهش دهد دستاورد دیگری نخواهد داشت. انجمن صنایع شیمیایی آلمان از آوریل ۲۰۰۲ حداقل استانداردهای ایمنی را برای حمل و نقل مواد خطرناک بکار گرفته است با این وجود ضایعات چندان قابل توجه نبوده است. در سال ۲۰۰۲ نزدیک به ۵۷ میلیون تن کالا از بنادر آلمان فدرال تخلیه و بارگیری شده است. ۷۰ درصد این میزان (در حدود ۴۰ میلیون تن) در مقوله کالاهای خطرناک دسته بندی شده است.
کالاهای قابل اشتعال مانند نفت خام و فراورده های پالایشگاهی رقمی در حدود ۷/۳۶ میلیون تن را در بر گرفته است. مابقی شامل گازهای مایع شده مواد شیمیایی بوده است. کارشناسان آلمانی نسبت به حساسیت ویژه که از سوی آمریکا القاء می شود با دیده شک نگاه می کنند و باور ندارند که چنین قوانینی بتواند از عملیات تروریستی جلوگیری کند یا حتی آن را کاهش دهد.بنابراین باید از انواع پلمپ که امنیت بالاتری را فراهم میکنند استفاده کرد،مانندپلمپ بکسلی،پلمپ پلاستیکی،پلمپ کنتور.
آنها معتقدند برای مقابله با تروریسم باید استاندارد واحدی وجود داشته باشد. تروریسم مشکل جامعه جهانی است و تهدیدات آن به یک کشور یا مجموعه ای از کشورها محدود نمی شود. بنابراین پذیرفتنی نیست که اقتصادی در فضایی که قواعد و قوانین متحدالشکل وجود ندارد، متحمل هزینه های اضافی شود. سروکار داشتن با کالاهای خطرناک نیازمند پرسنل های آموزش دیده و مسئولیت پذیر است. به ویژه زمانی که با گازهای مایع شده سروکار دارند. این قوانین افراد را به رعایت یک “باید” قوی مجبور کرده است به ویژه وقتی که کالاهای خطرناک می باید در کنار سایر کالاهای تجاری جابجا شود. آموزش حمل کالاهایپلمپشده خطرناک باانواع پلمپدر اروپا آموزش برای چگونگی حمل کالاهای خطرناک در اروپا هنوز از استاندارد واحدی پیروی نمی کند. در اینجا وضعیت آموزشی کشورهای آلمان، فرانسه، سوئیس و ایتالیا بررسی شده است. هرکسی که در صنعت حمل و نقل کار کرده باشد و تخصصی در حمل کالاهای خطرناک داشته باشد می داند که یکسان سازی دانش این کار حمل و نقلی و انطباق آن با معیارهای بین المللی برای کارکنان تا چه اندازه ضروری است.
کارکنان حمل و نقل مواد خطرناک برای چگونگی حمل کالاهای خطرناک در گستره اتحادیه اروپا با پرسش های واحدی روبرو هستند:
بهترین گزینه های حمل و نقل شامل هوایی، دریایی، ریل و جاده و مناسب ترین ابزارها برای حمل و نقل کالاهای خطرناک کدام است؟
ابزارها را چگونه باید بکار گرفت و دسته بندی کالاها به چه شکل است؟
پاسخی که برای این پرسش ها وجود دارد، اما یکسان نیست و از هر کشور اروپایی به کشور دیگر فرق می کند. تا سال ۲۰۰۰ میلادی متصدیان حمل و نقل کالای خطرناک، در تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا مطابق قانون تجارت خارجی موظف بودند که یک کارمند ویژه برای حمل مواد خطرناک بگمارند یا اینکه مشاوران ایمنی در رابطه باپلمپوانواع پلمپکالا داشته باشند.
آلمان: در سال ۱۹۹۹ در آلمان قانون تاسیس حمل ونقل کالاهای خطرناک ابلاغ شد. این فرمان نسخه ای تجویز می کرد تا افراد ویژه ای برای سروکار داشتن با عملیات حمل و نقل کالاهای خطرناک تعلیم یابند. این قانون شامل رانندگان هم می شد و مسئولیت های ویژه ای برای این افراد تعیین می کرد. این آموزش های اضافی در واقع موارد جدیدی بود که به قانون پیشین طبقه بندی کالاهای خطرناک اضافه شد.
یک قانون فراگیر و عمومی که نوع بسته بندی ، برچسب و پلمپ،انواع پلمپ،پلمپ پلاستیکی،پلمپ بکسلی،پلمپ کنتور،پلمپ کابلی بر روی ناوگان حمل و نقل و کالاها، اسناد مورد نیاز، را مشخص می کرد در این قانون همچنین مشخص شده که چه موادی نباید با هم حمل شوند. این قانون استانداردهای بازرسی قوانین ترافیکی، دستورالعمل های ویژه هنگام وقوع حادثه، و دستورالعمل های بسیار دقیق ایمنی را لحاظ کرده بود.
شرکت های ساختپلمپکه می خواستند مبادرت به حمل کالاهای خطرناک کنند؛ می بایست آزمون هایی را برایانواع پلمپمی گذراندند. حتی شرکت هایی که تنها می خواستند به حمل و نقل یک نوع کالا در دسته بندی مشخص اقدام کنند، نیاز داشتند با کمک یک مشاور ایمنی گواهینامهپلمپلازم را کسب کنند. این گواهینامه اعتبار ۵ ساله داشت. برای تمدید این مدت، کارمندان و رانندگانی که درگیر ماجرای حمل کالاهای خطرناک بودند موظف بودند مجددا آزمونی را پشت سر بگذارند تا از آمادگی آنها اطمینان حاصل شود.
این آموزش ها در زمان های کاری و به هزینه کارفرما انجام می شد و کسانی که موفق می شدند آزمون را با موفقیت پشت سر گذارند گواهینامه ی مخصوص را دریافت می کردند.
فرانسه: اختیارات مشخصی برای شرکت های خصوصی به منظور حمل کالاهای خطرناک هنوز تدوین نشده است اما در قوانین فرانسه برای کارفرما آموزش کارمندان دیده شده است. دوره های آموزشی برای مشاوران ایمنی یک تا دو هفته به طول می انجامد. نیمی از این واحدها سر کلاس و به طور نظری تدریس می شود و نیمی دیگر از زمان دوره را کارمندان به گونه عملی و در مکان های مشخص مباحث نظری سرکلاس را پیاده می کنند. سپس این کارمندان یک آزمون ۶ ساعته را برای گرفتن گواهینامه لازم سپری می کنند.
آزمون های ۴ جوابی روش های مختلفپلمپکردن وانواع پلمپشامل مثال های متعددی است که کارمندان را به فکر وامی دارد. هم اکنون کاتالوگی در فرانسه وجود دارد که شامل ۱۰۰۰ پرسش حرفه ای و نمونه های حمل مواد خطرناک است.
هر کسی که بخواهد به عنوان یک مشاور ایمنی در فرانسه گواهینامه بگیرد لازم است بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ یورو و برای شرکت در آزمون بپردازد.
ایتالیا: مشاوران ایمنی در ایتالیا به طور رسمی و برطبق قوانین اتحادیه اروپا به کار گماشته می شوند. شرط و شروط قانونی برای شرکت در آزمون به شمار نمی رود منتهی مدارس آموزش رانندگی، و انجمن های تخصصی مرتبط با حمل و نقل موفقیت در این آزمون را شرط لازم می دانند. وزارت حمل و نقل ایتالیا در پایگاه اینترنتی خود پرسش هایی را منتشر کرده است. زمان آزمون بین ۵/۴ تا ۵/۶ ساعت به طول می انجامد.
سوئیس: از اول ژانویه ۲۰۰۱ قانون آموزش کارکنان در زمینه ایمنی حمل مواد خطرناک به تصویب رسیده و از اول ژانویه ۲۰۰۳ به مرحله اجرا گذاشته شد. دوره های آموزشی شامل مفاد کلی آموزشپلمپ،انواع پلمپ،پلمپ پلاستیکی،پلمپ کنتور،پلمپ بکسلی،پلمپ چرخشی،پلمپ کابلی و …. است.
موارد تخصصی حمل و نقل در ۲۴ دوره آموزشی گنجانده شده است. تامین امنیت جاده ای بر عهده دولت است. برای تامین امنیت آبراههای داخلی و ریل وی دفتر حمل و نقل ملی مسئولیت دارد.